منشور اخلاقی نشریه حکمرانی و توسعه
نشریه‌های علمی حکمرانی و توسعه با رسالت انتخاب و انتشار باکیفیت‌ترین پژوهش‌ها در حوزه حکمرانی و مدیریت دولتی، فعالیت می‌کنند. به منظور تحقق این هدف، فرآیند بررسی و انتشار مقالات پژوهشی باید دقیق و با رویکردی بی طرفانه انجام گیرد. جلب اعتماد تمامی ذینفعان در مورد رعایت عدالت، در فرآیند بررسی و انتشار مقالات موجب شهرت و اعتبار نشریه‌ها است. بنابراین منشور اخلاقی نشریه حاضر برای دستیابی به هدف اعتمادسازی در فرآیند بررسی و انتشار طراحی شده است. در این منشور، خط مشی‌های نشریه حکمرانی و توسعه برای تضمین رفتار اخلاق مدار همه شرکتکنندگان دخیل در فرآیند گفته شده بیان می‌شود. این منشور برای مقالات ارسال شده به نشریه حکمرانی و توسعه از تاریخ 18 فروردین ماه سال 1400 کاربرد دارد و ممکن است در زمان مقتضی توسط مسئولان نشریه بازبینی و اصلاح شود. این منشور در سه بخش برای نویسندگان، سردبیران و داوران تنظیم شده‌است و از آنها درخواست می‌شود، ضمن مطالعه دقیق، هر گونه پرسشی را با سردبیر نشریه از طریق سامانه مدیریت مقالات مطرح کنند.
منشور اخلاقی برای نویسندگان
اصالت
مقاله ای که نویسنده برای نشریه حکمرانی و توسعه ارسال می‌کند باید جدید و اصل باشد. نویسنده نمی‌تواند مقاله‌ای را که کل یا بخشی از آن در جای دیگری تحت بررسی است، به مجله ارسال و همچنین نمی‌تواند مقاله‌ای را که کل یا بخشی از آن در مجله تحت بررسی و ارزیابی است، برای نشریه دیگری ارسال کند.
مقاله ارسالی چه کل و چه بخشی از آن، به زبان فارسی یا هر زبان دیگری، نباید قبلاً در جای دیگری منتشر یا برای انتشار پذیرفته شده باشد.
نویسندگان باید کار و ایده‌های اولیه خود را به طور صریح بیان کنند، حتی زمانی که به طور عینی در مقاله بازنویسی و نقل قول نشده باشند. اگر نویسنده از عین جملات و عبارت‌های دیگر آثار علمی در مقاله خود استفاده کرده باشد، این مطالب باید در داخل «علامت نقل قول» قرار گیرد.
مقاله باید منشأ و اصالت هر یک از مجموعه داده‌های به کار گرفته شده را مشخص کند. اگر مجموعه داده‌های اختصاصی در جای دیگری توسط این نویسنده یا نویسنده دیگری به کار گرفته شده است، مقاله باید این کارهای دیگر را چه انتشار یافته و چه انتشار نیافته باشند، بیان کند.
نویسندگان نباید مقاله‌ای را ارسال کنند که قبلاً برای این مجله ارسال شده، تحت ارزیابی قرار گرفته و پس از ارزیابی توسط سردبیر رد شده است. اگر نسخه اولیه قبلاً رد شده بود و نویسنده مایل است تا نسخه‌ای اصلاح شده از مقاله را برای ارزیابی ارسال کند، توجیه ارسال مجدد مقاله، باید به طور شفاف توسط نویسنده برای سردبیر مجله مطرح و عنوان شود. تنها تحت شرایط خاصی است که، اجازه ارسال مجدد مقاله برای بار دوم وجود دارد.
سرقت علمی
ثبت مقاله در سامانه نشریه حکمرانی و توسعه با ارسال ایمیل به کلیه نویسندگان مقاله اطلاع داده خواهد شد؛ بدیهی است درج نام نویسندگان در مقاله به منزله نقش اساسی ایشان در تدوین مقاله است، در صورتی که نویسندگان مقاله در تدوین مقاله نقشی نداشته‌اند و از نام آنها سوءاستفاده شده است، لازم است مراتب را بلافاصله از طریق ایمیل دریافتی اطلاع دهند. همه نویسندگان مقاله در مورد اصالت اثر مسئول هستند. حق ارزیابی موارد سرقت علمی برای نشریه محفوظ است. سرقت علمی شکل‌های گوناگونی دارد از جمله:
الف. ثبت مقاله دیگری به نام خود.
ب. درج نام نویسندگان و پژوهشگرانی که در مقاله نقشی نداشته‌اند.
ج. کپی برداری یا تکرار بخش‌های قابل توجهی از مقاله دیگر (حتی اگر مقاله کپی شده مربوط به یکی از نویسندگان مقاله جدید باشد).
د. طرح نتایج حاصل از پژوهشهای دیگران به نام خود.
ه. چاپ مکرر مقاله توسط نویسنده واحد در چند نشریه.
و. بیان نتایج نادرست و خلاف یافته‌های علمی یا تحریف نتایج حاصل از پژوهش.
ز. استفاده از داده‌های نامعتبر یا دستکاری در داده‌های پژوهش.
موارد سرقت علمی توسط مسئولان نشریه بررسی و برای حراست از اعتبار و زحمات دیگر پژوهشگران، بدون هیچ تساهل و چشمپوشی با توجه به میزان سرقت علمی به شرح ذیل برخورد قانونی می‌شود:
تضاد منافع
نویسنده مسئول باید منابع حمایت مالی طرح را در متن مقاله بیان کند سپس نسبت به ارسال مقاله اقدام نماید. هر یک از منافع گفته شده که قید شود، باید همراه مقاله منتشر شوند. اگر در مورد نوع موقعیتی که نمایانگر تضاد است شک و تردید وجود دارد، باید مشخص و آشکار شود، هر موردی در زمینه تضاد منافع باید با اداره انتشارات یا سردبیر مطرح شود.
هنگام ارسال مقاله به مجله، نویسنده مسئول، فرصت دارد تا داور احتمالی را برای مقاله پیشنهاد دهد. نویسندگان باید از هر گونه تضاد منافع احتمالی یا نمود آن در انتخاب سردبیران و داوران پرهیز کنند. تضاد منافع از این نوع، تنها برای نویسنده مسئول به کار نمی‌رود بلکه مشمول نویسندگان همکار در مقاله نیز می‌شود.
مثال‌هایی از تضادهای منافع ممکن شامل موارد زیر است:
1) یکی از نویسندگان در همان نهاد یا سازمانی است که سردبیر یا داور نامبرده هستند؛
2) یکی از نویسندگان، عضو کمیته پایان نامه سردبیر یا داور بوده یا برعکس،
3) یکی از نویسندگان و سردبیر یا داور، در حال حاضر جزء نویسندگان همکار در مقاله دیگر هستند یا طی دو سال گذشته، نویسنده همکار یک مقاله بوده‌اند.
نویسندگان نباید افرادی را معرفی کرده و نام برند که می‌دانند نسخه قبلی مقاله را خوانده و پیشنهادهای خود را مطرح کرده‌اند؛ زیرا چنین دانشی، به طور خودکار فرآیند ارزیابی مخفی مقاله را نقض می‌کند.
ارزیابی مخفی دوطرفه
نشریه یک فرآیند ارزیابی مخفی دوطرفه را دنبال می‌کند که به موجب آن، نویسندگان، داوران را نمی‌شناسند و برعکس. نویسندگان باید به محرمانه بودن فرآیند ارزیابی احترام گذاشته و هویت خود را برای داوران آشکار نسازند و برعکس. برای مثال، مقاله نباید حاوی هر گونه اطلاعات مشمول خودافشایی باشد، به طوریکه داور بتواند نویسنده را شناسایی کند.
نویسندگان نباید مقاله ارسالی خود (مشتمل بر مقالات و پیشنویس‌های اولیه) را روی وبسایت‌ها منتشر کنند؛ زیرا در وبسایت‌ها، نویسندگان می‌توانند به راحتی توسط داوران شناسایی شوند.
نویسندگان نباید افرادی را به عنوان سردبیر یا داور نام برند که می‌دانند قبلاً مقاله یا نسخه قبلی آن را خوانده و پیشنهادهای خود را مطرح ساخته‌اند؛ زیرا این دانش یا آگاهی، بهطور خودکار ناقض فرآیند ارزیابی مخفی دوطرفه است.
دقت
نویسندگان مسئول نهایی محتوای کل مقاله ارسالی به نشریه هستند. نویسندگان متعهد هستند تا نمایی دقیق از پژوهش انجام شده و نیز بحث عینی در خصوص اهمیت پژوهش، ارائه کنند.
نویسندگان باید یافته‌های خود را به طور کامل گزارش کنند و نباید داده‌هایی را که مرتبط با متن یا ساختار پرسش‌های پژوهش هستند، حذف کنند. نتایج باید صرف نظر از آنکه پیامدهای مورد انتظار را حمایت می‌کنند یا با آنها در تناقض هستند، گزارش شوند. نویسندگان باید دقت ویژه در ارائه خواص یا ویژگی‌های مرتبط با پژوهش خود یا یافته‌ها و تفسیر آنها داشته باشند. مفروضات بنیادین، تئوری‌ها، روش‌ها، شاخص‌ها و طرح‌های پژوهش مرتبط با یافته‌ها و تفسیرهای کار آنها، باید آشکار و عنوان شوند.
مقاله باید حاوی جزئیات و منابع کافی باشد، به نحوی که امکان دسترسی سایر پژوهشگران به مجموعه داده‌های یکسان جهت تکرار پژوهش وجود داشته باشد.
اگر نویسنده‌ای یک اشتباه یا بی‌دقتی مهم را در کار خود کشف کند، متعهد است تا مراتب را به سرعت به اطلاع سردبیر مجله رسانده و جهت بازبینی یا اصلاح مقاله همکاری کند. اگر نویسنده یا ناشر توسط شخص یا نهاد ثالث دریابند که کار انتشار یافته اشتباهی مهم و جدی دارد؛ نویسنده متعهد است تا به سرعت نسبت به بازبینی یا اصلاح مقاله یا فراهم‌سازی شواهد برای سردبیر، دال بر صحت و درستی مقاله اصلی یا اولیه اقدام نماید.
تألیف مشترک
همه نویسندگان بیان شده در مقاله باید در کار پژوهش مساعدت و همکاری جدی داشته و در مقابل نتایج پاسخگو باشند. اعتبار و امتیاز نویسندگی یا تألیف، باید به نسبت مساعدت‌های بخش‌های مختلف تسهیم شود. نویسندگان باید مسئولیت و اعتبار کار را تقبل کنند که شامل اعتبار نویسندگی یا تألیف، تنها برای کاری که به طور عملی انجام داده‌اند یا کاری که در انجام آن مساعدت کرده‌اند، است.
نویسندگان باید به طور معمول، نام دانشجو را به عنوان نویسنده همکار اصلی در مقالاتی که نویسندگان متعدد دارد و تا حد زیادی برگرفته از پایان‌نامه یا رساله دانشجو است، فهرست کنند.
نویسنده مسئول که مقاله را به مجله ارسال می‌کند، باید یک نسخه یا پیش‌نویس مقاله را به همه نویسندگان همکار و مشترک ارسال و رضایت آنها را جهت ارسال مقاله به مجله و انتشار آن کسب کند.
حقوق انسانی
نویسندگان مسئولیت حفظ و حمایت از حریم خصوصی، کرامت انسانی، رفاه و آزادی مسائل انسانی شرکت کنندگان پژوهش را برعهده دارند. مقاله‌هایی که درگیر مسایل انسانی هستند (مطالعات میدانی، شبیه‌سازی‌ها، مصاحبه‌ها)، باید منطبق با الزامات آیین‌نامه حقوق انسانی در دانشگاه نویسنده انجام گیرند.
به هنگام بودن و سرعت عمل
نویسندگان باید در تجدیدنظر و انجام اصلاحات مقاله سریع و مناسب عمل کنند. اگر نویسنده‌ای نمی‌تواند در سررسید زمانی تعیین شده (حداکثر یک ماه) عمل کند، باید هرچه زودتر با سردبیر برای تعیین مدت زمان بیشتر یا انصراف از فرآیند ارزیابی تماس گیرد.
منشور اخلاقی برای سردبیران
استقلال
سردبیران نشریه باید استقلال قلم و تحریر خود را حفظ کنند و برای حصول اطمینان از اینکه نویسندگان آزادی قلم دارند، کار کنند. مسئولیت پذیرش یا رد مقالات با سردبیران است. طی روند عادی و متداول این کار مستلزم نظر و توصیه داوران است؛ به هر حال، مقاله‌هایی که به عقیده سردبیران کاملاً نامناسب هستند، ممکن است بدون ارزیابی داوران رد شوند.
عدم سوگیری
سردبیران باید امتیاز جایگاه و موقعیت خود را به‌شکل محرمانه، بدون سوگیری، به‌صورت سازنده‌ای افزایش دهند. سردبیران، وظیفه قضاوت در مورد مقالات را صرفاً از لحاظ شایستگی‌های علمی بر عهده دارند. سردبیران باید بدون طرفداری یا کینه‌توزی شخصی یا ایدئولوژیک، عمل نمایند.
تضاد منافع
سردبیران باید از هر گونه عملی که موجب افزایش تضاد منافع یا وجهه‌ای نامعقول از آن می‌شود، اجتناب کنند. برای مثال:
1) سردبیر و نویسنده هر دو توسط یک نهاد استخدام شده‌اند.
2) سردبیر یکی از اعضای کمیته پایان‌نامه نویسنده بوده یا برعکس،
3) نویسنده و سردبیر در حال حاضر نویسندگان مشترک و همکار در مقاله دیگری هستند یا نویسندگان همکار یک مقاله طی دو سال گذشته بوده‌اند.
ارزیابی مخفی دوطرفه
نشریه یک فرآیند ارزیابی مخفی دوطرفه را دنبال می‌کند که به موجب آن نویسندگان، داوران را نمی‌شناسند و برعکس. جایی که به نظر می‌رسد مقالات مجله، تحت ارزیابی مخفی دوطرفه نبوده‌اند، استاندارد ارزیابی باید به طور شفاف بیان شود.
محرمانه بودن
سردبیران (ویراستاران) و هیئت تحریریه آنها نباید اطلاعات مربوط به مقاله را برای کسی غیر از داوران و نویسندگان افشا کنند. رویه‌های اداری و رسمی باید برای حفظ محرمانه بودن فرآیند ارزیابی تعیین شود. انتظار می‌رود، سردبیران، از محرمانه بودن فرآیند ارزیابی مخفی دوطرفه و عدم افشای اطلاعاتی که ممکن است هویت نویسندگان را برای داوران یا برعکس فاش سازد، اطمینان حاصل کنند. گمنامی داوران صرفاً زمانی می‌تواند نقض شود که سردبیران از داوران اجازه فاش ساختن هویت آنها را دریافت کنند.
سردبیران باید اطمینان حاصل کنند که اعضای هیئت تحریریه آنها با این عمل، منطبق و سازگار هستند. آن بخش از مطالب مقاله ارسالی که منتشر نشده‌اند، نباید در پژوهش شخصی یک سردبیر، بدون کسب رضایت مکتوب نویسنده استفاده شوند. اطلاعات یا ایده‌های محرمانه که از طریق ارزیابی مقالات کسب شده‌اند، باید به طور محرمانه حفظ شوند و در جهت منافع شخصی استفاده نشوند.
کیفیت ارزیابی
به طور معمول، دو داور برای ارائه نظر در خصوص یک مقاله دعوت میشوند. سردبیر باید به طور روزمره و عادی، کلیه ارزیابی‌ها را از لحاظ کیفیت بررسی و ارزیابی کند. در شرایط نادر، سردبیری ممکن است یک مقاله ارزیابی شده را قبل از ارسال به نویسنده، ویرایش کند (برای مثال، برای حذف عبارتی که هویت داور را فاش می‌سازد) یا مقاله ارزیابی شده را در صورتی که سازنده و مناسب نیست، برای نویسنده ارسال نکند. رتبه‌ها و امتیازات کیفیت ارزیابی و سایر ویژگی‌های عملکرد باید به طور ادواری توسط سردبیر برای حصول اطمینان از عملکرد بهینه مجله ارزیابی شوند. این رتبه‌ها و امتیازات نیز باید به اتخاذ تصمیمات در زمینه انتصاب مجدد هیئت داوری و درخواست‌های مستمر ارزیابی کمک کند. داده‌های عملکرد فردی داوران باید در دسترس سردبیران باشد و به طور محرمانه نگهداری شود.
به هنگام بودن
سردبیران باید برای تضمین ارزیابی به موقع همه مقالات و پاسخ سریع به درخواست‌های نویسندگان در خصوص وضعیت ارزیابی، ظرف مهلت تعیین شده (حداکثر یک هفته پس از دریافت مقاله) نسبت به ارزیابی اولیه و انتخاب داوران اقدام کنند.
کیفیت تصمیم
سردبیران مسئول تشریح تصمیمات هیئت تحریریه برای نویسندگان در خصوص مقاله آنها هستند. سردبیران باید نامه‌هایی با کیفیت بالا را بنویسند، به گونه‌ای که این نامه‌ها تلفیقی از توصیه‌های داور و پیشنهادهای اضافی دیگر برای نویسنده باشند. سردبیران نباید نتیجه تصمیم را در قالب نامه، بدون ارائه توضیح، ضمیمه مجموعه‌ای از توصیه‌ها و پیشنهادهای داور کنند.
دقت
زمانی که سردبیر، شواهدی متقاعدکننده از داور مبنی بر نادرست بودن مفهوم یا نتیجه یک مقاله منتشر نشده دریافت می‌کند، باید مراتب را بهسرعت به نویسنده اطلاع دهد. اگر شواهدی مشابه در خصوص یک مقاله چاپ شده ارائه شود، سردبیر باید نسبت به انتشار فوری یک اصلاحیه، استرداد مورد قبلی، بیان مورد مربوط یا سایر یادداشت‌های مرتبط به شکل مناسب اقدام نماید.
اختیار
اختیار و مسئولیت نهایی مجله باید با سردبیر باشد. سردبیر باید به تشکیلات مجله (اعم از خوانندگان، نویسندگان، داوران، سردبیران، کارکنان هیئت تحریریه و ناشر) احترام بگذارد و برای تضمین درستکاری و صداقت محتوای مجله و بهبود مستمر کیفیت آن بکوشد. سردبیر باید اعضای گروه تحریریه را مشتمل بر هیئت ارزیابی تحریریه انتخاب کند؛ حقوق و مسئولیت‌های این افراد را تعیین کند و به طور منظم عملکرد آنها را ارزیابی کند.
عملکرد
سردبیر باید شاخص‌های عملکرد مجله را طرح کند. مجله باید حسابرسی‌های سالانه در خصوص میزان پذیرش، فواصل انتشار، درصد مقالات ارسالی برای بازبینی و ارزیابی خارجی و سایر داده‌های عملکرد را منتشر کند. شاخص‌های عملکرد باید برای ارزیابی تحولات در بررسی و ارزیابی مقالات و فرآیندهای انتشار به کار گرفته شوند و بدین ترتیب عملکرد مجله را بهبود بخشند.
منشور اخلاقی برای داوران
ارتباط متقابل
ارزیابی و بررسی، فعالیتی حرفه‌ای برای مجلات است که ارزش کل حرفه را فراهم ساخته و باید ترغیب شود. به طور معمول انتظار می‌رود که پژوهشگرانی که مقالات خود را به مجله ارسال می‌کنند، به طور متقابل دعوت مجله برای ارزیابی مقالات بپذیرند.
حق امتناع و عدم پذیرش
امتناع و رد درخواست ارزیابی یک مقاله بر حسب زمان یا موقعیت ضروری و لازم است. برای مثال، داوری که احساس عدم صلاحیت کافی برای قضاوت در مورد مقاله پژوهشی می‌کند، باید از ارزیابی مقاله امتناع کند. داوران باید در صورتی که نوعی تضاد منافع بالقوه وجود دارد، از ارزیابی مقاله خودداری کنند. در صورتی که از داوران درخواست شود تا مقاله‌ای را ارزیابی کنند که قبلاً بررسی و ارزیابی شده است، آنها باید جزئیات ارزیابی اولیه را به اطلاع سردبیر برسانند، مگر آنکه مشخص شود، درخواست ارزیابی مجدد توسط آنها مدنظر است.
ارزیابی مخفی دوطرفه
نشریه یک فرآیند ارزیابی مخفی دوطرفه دارد. داوران باید از ارزیابی مقالاتی که قبلاً پیشنهادهای مکتوب خود را در نسخه اولیه آن برای نویسنده فراهم ساخته‌اند، امتناع کنند. اگر داوری، هویت نویسنده یا نویسنده همکار را بشناسد، به طور طبیعی مشمول امتناع از ارزیابی مقاله می‌شود. داوران مسئولیت اجتناب از نوشتن، گفتن یا انجام دادن هر چیزی که می‌تواند هویت آنها را برای نویسنده روشن سازد، نیز بر عهده دارند.
تضاد منافع
به طور معمول، داوران باید از ارزیابی مقالاتی که از دید آنها مشمول تضاد منافع اعم از منافع مشترک، مالی، سازمانی و شخصی یا هر گونه ارتباط یا پیوندهای دیگر با شرکت‌ها، نهادها یا افراد مرتبط با مقالات است، امتناع کنند. داورانی که ممکن است دارای تضاد منافع در زمینه یک مقاله خاص باشند، باید آن تضاد را برای سردبیر مشخص و آشکار سازند تا در ادامه، سردبیر سطح مناسب مشارکت آنها را تعیین کند. یک مثال در این زمینه، موقعیتی است که در آن، داور دارای یک مقاله مشابه تحت ارزیابی در همان مجله یا مجله دیگر یا یک پروژه تحقیقاتی مشابه در دست تکمیل است. به خاطر داشته باشید که تحت فرآیند ارزیابی مخفی دوطرفه، از آنجایی که داوران نویسندگان را نمی‌شناسند، بعید است که داوران از تضاد منافع مشمول نویسندگان اطلاع داشته باشند؛ بنابراین، به واسطه‌ی این تضادها محدود نمی‌شوند. اگر داوران از چنین تضادهایی آگاه شوند، باید به سردبیر مجله اطلاع دهند.
عدم سوگیری
داوران باید مقالات را به طور عینی، بی‌طرف یا عادلانه و حرفه‌ای ارزیابی کنند. داوران باید از سوگیری‌های شخصی در توصیه‌ها و قضاوت‌های خود اجتناب کنند.
محرمانه بودن
داوران باید به محرمانه بودن فرآیند ارزیابی احترام بگذارند. تشخیص این مسئله که مقاله محرمانه است، اهمیت دارد. داوران نباید در مورد مقاله با کسی غیر از سردبیر مجله بحث کنند و نیز نباید اطلاعات مقاله را بدون اجازه در اختیار کسی بگذارند. اگر داوران به عمل خلافی مشکوک هستند، باید سردبیر را به طور محرمانه آگاه سازند و نباید نگرانی‌های خود را تا زمان اعلام رسمی مجله، با سایر بخش‌ها در میان بگذارند.
دقت
در ارزیابی مقاله و طرح توصیه‌ها برای نویسنده یا نویسندگان، داوران باید همواره به خاطر داشته باشند که ارزیابی در قضاوت علمی تأثیرگذار است. داوران باید با نویسنده بر حسب نگرانی‌هایی که در مورد مقاله دارند، صادق باشند. داوران باید قضاوت علمی خود را به میزان کافی تشریح و از آن حمایت کنند؛ یعنی آنها باید جزئیات و اطلاعات کافی جهت توجیه توصیه‌های خود به نویسنده را برای سردبیر فراهم سازند. داوران نباید دوقطبی عمل کنند، برای مثال از یک طرف ارزیابی‌های بسیاری دوستانه و صمیمانه در مواجهه با نویسنده و از طرف دیگر ارزیابی‌های بسیار منفی در نشست خصوصی با سردبیر داشته باشند.
به هنگام بودن
داوران باید در ارزیابی‌ها و داوری‌های خود سریع عمل کنند. اگر داوری در سررسید زمانی تعیین شده (حداکثر یک ماه) نمی‌تواند عمل کند، باید هرچه زودتر با سردبیر برای تعیین مدت زمان بیشتر یا انتخاب داوری جدید تماس گیرد.